De vlucht van de kraanvogel

Wie de ogen opent voor onze tijd ziet niet alleen een samenleving die lijdt onder burn-out, angst en depressie. Achter die symptomen gaat een mensbeeld schuil dat zijn grens heeft bereikt. Het klassieke idee van de mens als autonoom subject dat zichzelf beheerst en zijn werkelijkheid naar believen vormt, blijkt onhoudbaar. Het moderne leven legt bloot dat dit beeld van autonomie en maakbaarheid geen samenhang schept maar juist fragmentatie. Er is overvloed aan middelen en kennis, maar het ik dat alles wil controleren, verliest zichzelf in een leegte van betekenis.

In mijn nieuwe boek ‘De vlucht van de kraanvogel, Veldgerichte AfstemmingsTherapie’ onderzoek ik hoe ons moderne mensbeeld is vastgelopen in een fundamentele paradox. De mens verschijnt allereerst als geworpene, ingebed in omstandigheden die hij niet heeft gekozen. Tegenover die gegevenheid staat de illusie van maakbaarheid, gevoed door techniek en meritocratie, die de mens een last oplegt die hij onmogelijk kan dragen. Het vergeten van de geworpenheid leidt tot vervreemding, prestatiedwang en ziekte. Het laat zien waarom een nieuw mensbeeld noodzakelijk is.

Dit nieuwe perspectief, uitgewerkt in mijn universele bewustzijnsleer, verschuift de blik. De mens verschijnt niet langer als geïsoleerd individu, maar als een veldwezen. Bewustzijn is geen bezit, maar afstemming. De mens is geen afgesloten ego, maar een modulatie van een dragend veld. Goed en kwaad zijn daarin geen absolute categorieën, maar resonanties en breuken met dat veld. Vrijheid betekent dan niet beheersen, maar je responsief afstemmen op wat zich aandient.

Vanuit dat andere mensbeeld ontvouw ik in dit boek een therapie die daarbij aansluit. Zij laat zich niet herleiden tot protocollen of symptoombestrijding, maar verschijnt als een oefening in ontvankelijkheid en resonantie. In plaats van technieken die een probleem moeten oplossen, schept zij omstandigheden waarin verwondering kan ontstaan. Zij gaat verder dan de gewone praatsessies en gebruikt bijzondere activiteiten die het vanzelfsprekende doorbreken. Daardoor wordt voelbaar hoe gestolde patronen opnieuw fluïde kunnen worden.

De titel van het boek verwijst naar dit motief. In de Oost-Aziatische traditie staat de kraanvogel voor lang leven, vrede en spirituele verheffing. In het ritueel van de senbazuru, het vouwen van duizend papieren vogels, wordt zichtbaar hoe transformatie begint met een gebaar dat niets toevoegt en toch alles verandert. Het vlakke papier blijft papier, maar ontvouwt zich tot een gestalte die vleugels draagt. In de televisieserie Prison Break verschijnt dezelfde vogel in een totaal andere context. Daar circuleert de origami-kraanvogel als geheim teken, een belofte dat er doorgangen bestaan waar geen uitweg leek. Wat in de culturele traditie staat voor verheffing en vrede, wordt in de gevangenis tot drager van hoop en verbondenheid. Filosofisch gezien laat dit zien dat vrijheid niet ontstaat door muren te slechten, maar door binnen het gegevene een onverwachte horizon zichtbaar te maken. De kraanvogel wordt zo een figuur van resonantie. Hij toont hoe zelfs binnen een gevangenis, of binnen de verstarring van psychisch lijden, een horizon kan oplichten. Het boek laat zien dat therapie een vergelijkbare rol kan vervullen. Zij breekt geen muren af, maar opent de ruimte die al aanwezig is.

Veel therapieën richten zich op het herstellen van functioneren. Dat is begrijpelijk, maar het risico is dat de mens teruggevoerd wordt naar dezelfde patronen die hem ziek maakten. In dit boek kies ik een ander vertrekpunt. Niet het functioneren staat centraal, maar het opnieuw afstemmen. Niet het probleem staat centraal, maar het veld waarin mens en wereld elkaar raken. Daarmee onderscheidt De vlucht van de kraanvogel zich van gangbare handboeken. Het pretendeert niet de waarheid te hebben gevonden, maar het nodigt uit tot een houding die vrijheid niet zoekt in beheersing, maar in ontvankelijkheid.

De veelheid van begrippen, lagen en voorbeelden maakt het boek meer dan een werk voor therapeuten alleen. Het is een bijdrage aan een groter gesprek over mensbeeld, ethiek en samenleving. Onderwijs, arbeid, gezondheidszorg en politiek kunnen niet blijven functioneren binnen de logica van maakbaarheid en controle. Een consistent mensbeeld dat de mens verstaat als veldwezen, opent nieuwe mogelijkheden om instituties vorm te geven.

Dit boek is daarom geen eindpunt maar een begin. Het is een voorlopige proeve, een uitnodiging tot dialoog en onderzoek. Wie leest, merkt dat de tekst niet alleen informatie wil geven, maar ook wil oefenen in resonantie.

De kraanvogel die uit papier wordt gevouwen, is kwetsbaar en toch draagt hij een belofte. Iedere plooi is een verschuiving van vlak naar vorm, van plat naar ruimte. Zo ook opent in deze therapie iedere kleine verschuiving een nieuwe dimensie van leven.

Daarin wordt de verbinding zichtbaar met mijn universele bewustzijnsleer. Ons persoonlijke bewustzijn is geen afgesloten entiteit dat zijn eigen inhoud beheert, maar een veld waarin patronen zich voortdurend herschikken. Veldgerichte Afstemmingstherapie is de concrete toepassing van dit bredere filosofische inzicht. Zij laat ervaren dat vrijheid verschijnt wanneer wij ons laten dragen door dat wat zich aandient. Therapie wordt op deze manier het ontwaken van de mens uit de sluimer van vergetelheid. Niet door iets toe te voegen, niet door iets te beheersen, maar door te laten ervaren wat altijd al aanwezig is.

Wie dit boek leest, zal voelen dat hier een ander paradigma in wording is. Het boek wil niets bewijzen, maar iets laten klinken. Het wil geen systeem bouwen, maar een horizon openen. Wie bereid is te luisteren, ontdekt dat de kraanvogel niet alleen in papier bestaat, maar ook in onszelf wacht om op te stijgen.

De vlucht van de kraanvogel, Veldgerichte Afstemmingstherapie is vanaf volgende week te bestellen. Als abonnee krijg je hierover automatisch een berichtje en anderen zullen het zien op mijn website.