Mensenplaag

Als mensheid zijn we in de ban van klimaatverandering, maar wellicht een groter probleem is de rappe toename van de wereldbevolking. Aan het begin van de 20ste eeuw waren er ongeveer anderhalf miljard mensen op aarde. Vandaag de dag is dat aantal ruim acht miljard. Deze explosieve groei van de wereldbevolking zou weleens ten grondslag kunnen liggen aan de impact die de mens heeft op het ecosysteem waar hijzelf deel vanuit maakt. Enerzijds is de vraag naar energie, voedsel, en grondstoffen namelijk enorm toegenomen en anderzijds produceren we daardoor met elkaar veel meer afval, dat tot gigantische milieuvervuiling leidt. Om de groeiende bevolking te voeden en te huisvesten, is er veel meer landbouwgrond, zoetwater en leefruimte nodig. En al die mensen willen hun leven graag veraangenamen met de meest vernuftige technologische producten, waar veel grondstoffen voor nodig zijn. En tja, de voorraad daarvan is natuurlijk niet onuitputtelijk. Al deze gevolgen van onze enorme populatiegroei zijn desastreus voor zowel de aarde als voor ons mensen.

De belangrijkste oorzaak van deze ‘wildgroei’ is uiteraard de industrialisatie. Deze creëerde de economische en technologische basis voor de verbeteringen in de voedselproductie, de gezondheidszorg en de infrastructuur, alle drie cruciaal om deze bevolkingsgroei mogelijk te maken. Het is dus evident dat er een nauwe relatie is tussen industrialisatie en bevolkingsgroei, met als gevolg een dreigende verandering van ons ecosysteem, waarvan de globale temperatuurstijging wellicht de meest verontrustende is. Daarnaast hebben we te kampen met een afname van de biodiversiteit en een uitputting van de aarde.

Alle milieuorganisaties tezamen hebben de politiek ervan weten te overtuigen dat het gebruik van fossiele brandstoffen absoluut niet meer kan. Door de verbranding ervan komt er namelijk veel koolstofdioxide in de atmosfeer, waardoor er een broeikaseffect ontstaat: de oorzaak van de wereldwijde temperatuurstijging. Dat is de reden van de ophanden zijnde energietransitie, van fossiele naar duurzame energiebronnen, zoals wind- en zonne-energie. Er is gemeten dat 420 van de miljoen deeltjes in de atmosfeer, koolstofdioxidemoleculen zijn. Dat is dus ongeveer 0,04%. Heel weinig dus, maar goed … Als we NU in één keer helemaal zouden stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen, dan is de helft van de overwaarde pas over 100 jaar op een natuurlijke wijze geresorbeerd door bomen en oceanen. Met andere woorden, we hebben met een onafwendbaar apocalyptisch scenario te maken, als het allemaal klopt. Tenzij we CO2 als mensheid zelf uit de atmosfeer gaan halen, maar dat gebeurt helaas nog nauwelijks.

De explosieve bevolkingsgroei staat dus in nauwe relatie met de voortschrijdende industrialisatie en samen zijn deze twee grootheden verantwoordelijk voor de gigantische impact op Moeder Aarde. Dat gegeven leidde bij mij tot de vraag of wij mensen inmiddels verworden zijn tot een ‘plaag’. In de regel gebruiken we dit woord alleen voor een planten- of diersoort, die zich in zulke grote aantallen vermenigvuldigd heeft, dat deze natuurlijke of menselijke systemen volledig ontwricht. Maar kijk wat er bij ons mensen aan de hand is. Er is sprake van een explosieve groei. Er wordt schade berokkend aan onze natuurlijke omgeving. En er ontstaan sociale en economische problemen ten gevolge van o.a. voedseltekorten en ruimtegebrek. De mensheid is op dit moment een plaag. En als wijzelf de plaag zijn, wie of wat bestrijdt ons dan? Sommigen zijn er van overtuigd dat Moeder Aarde momenteel al bezig is met het bestrijden van deze plaag. De wetenschapper James Lovelock (1919-2022) opperde zelfs de hypothese dat de aarde zich zou gedragen als een soort superorganisme. Deze veronderstelling is bekend geworden als de Gaia-hypothese. Hierbij werken de levende en niet-levende delen van Moeder Aarde dusdanig met elkaar samen, dat de omstandigheden op lange termijn weer hersteld worden, maar op korte termijn zijn de gevolgen voor de mensheid rampzalig.

Steeds vaker zullen we geconfronteerd worden met extreme weersomstandigheden zoals hittegolven, overstromingen, orkanen en droogtes. Deze zullen leiden tot het verlies van veel mensenlevens en tot migratie van overlevenden naar veiligere gebieden. Ook zullen er frequenter wereldwijde infectieziekten rondwaren. Deze pandemieën zullen slachtoffers eisen en kunnen een negatieve invloed hebben op de gezondheid en levensverwachting van de overlevenden. De oceanen zullen verder verzuren, waardoor de vissterfte zal toenemen. De afname van het visbestand zal voor velen leiden tot voedselschaarste met mogelijk een hongersnood tot gevolg. Vruchtbare gronden zullen door vermindering van de bodemkwaliteit verloren gaan, wat eveneens kan leiden tot hongersnood. Al deze consequenties kunnen aanleiding zijn voor oorlogen en migraties. Veel mensen komen te overlijden, waardoor de mensenplaag uiteindelijk wordt teruggedrongen. Moeder Aarde zal haar wonden likken en langzaam haar dynamische systemen weer herstellen. Hiermee zien we als het ware de Gaia-hypothese bevestigd worden. Als mensheid hebben we de aarde te lang en te desastreus geëxploiteerd. Dit kan zo niet langer.

Zie ook https://www.terzijdeterzake.com/post/the-war-on-nature