Een groot aantal Nederlanders - ik hoorde 75% - is voor de invoering van een vaccinatiebewijs en ook de evenementenbranche is voor. Het kabinet is vooralsnog tegen een dergelijke tweedeling van de samenleving. Maar hoe lang kunnen zij de ‘populi voluntatem’ tegenhouden? Als straks een deel van de Nederlanders is geprikt, en een ander deel nog niet, komen er mogelijk wel 'maatregelen' waardoor de gevaccineerde mensen net iets meer kunnen.
Het doet mij in ieder geval denken aan - het fotonegatief van - de Jodenster: zonder vaccinatiebewijs kom je er niet in. In dit vergelijk gaat het me overigens alleen om het uitsluitingsprincipe (ik weet dat de grond wezenlijk anders was). Het zou voor het eerst zijn dat er een medische afweging wordt gemaakt ten aanzien van de rechten van het individu. Terwijl vaccinatie in principe op vrijwillige basis plaatsvindt, zou het je niet laten vaccineren je behoorlijk kunnen gaan beperken in je vrijheidsgraden. Het wel invoeren van een dergelijk bewijs, veroorzaakt een contradictio in terminis: vaccineren is niet verplicht, maar er worden je wel rechten ontnomen als je je niet laat vaccineren.
Een vaccinatiebewijs is mijns inziens ook helemaal niet nodig, wanneer ruim 70% zich laat vaccineren. De gevaccineerde mensen lopen namelijk helemaal geen risico als er in hun midden een besmet persoon zou vertoeven. Ook de vrees voor een derde golf of een nieuwe lockdown is onterecht, omdat er door de vele vaccinaties sprake is van groepsimmuniteit.
Eerder schreef ik dat het aanhoudende neoliberalisme de zorg geen goed heeft gedaan. De marktwerking is daar een voorbeeld van. Maar een lastiger aspect is de zelfverantwoordelijkheid die door het neoliberalisme gestimuleerd is. Deze kan de stap naar solidariteit behoorlijk in de weg staan.
Ieders manier van leven bepaalt namelijk mede in welke mate er een beroep op de zorg moet worden gedaan (denk aan durfsporters, rokers, fastfood-eters). Gaan we daar wat van vinden? Bepalen maatschappelijke morele waarden straks de vergoeding die we krijgen van de verzekering? Immers ‘we all benefit’. Het is niet te hopen dat we een samenleving krijgen, zoals deze wordt beschreven in ‘Corpus Delicti’ van Juli Zeh.
Met de invoering van een vaccinatiebewijs zouden we mogelijk een eerste stap zetten in de richting van een op gezondheidsrisico-gecontroleerde-samenleving. Dat moeten we volgens mij niet willen. De gevaren van totalitaire trekjes liggen dan namelijk al snel op de loer en daar zou de invoering van een vaccinatiebewijs er zeker één van zijn. Dat leidt tot het bevoordelen van één specifieke groep en laat afwijkende interpretaties en meningen niet meer toe. Een ander gevaar is de controle van de staat over de economie. Door alle steunpakketten heeft de overheid een behoorlijke invloed gekregen op veel bedrijven uit verschillende sectoren. Het was nodig, maar deze bedrijven moeten zo snel mogelijk weer op eigen benen komen te staan. Vrijheid is een fragiele verworvenheid die we met elkaar moeten blijven bewaken.
In één van de reacties op dit blog werd ik terecht gewezen op het bestaan van het gele paspoort, beter bekend als het vaccinatieboekje. Om naar sommige landen te kunnen reizen, zijn inderdaad bepaalde vaccinaties verplicht. Dit is overigens niet vaak het geval, maar om bijvoorbeeld naar Ghana te reizen, ben je verplicht om je te laten inenten tegen gele koorts.
Artikel 11 uit de grondwet luidt: Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op onaantastbaarheid van zijn lichaam. En in het geval van ernstige besmettelijke ziektes bestaat er inderdaad zo’n beperking van dit grondrecht, na te lezen in de ‘wet publieke gezondheid’. Hoe dan ook, de invoering van een vaccinatieplicht zou een draconische maatregel zijn.