Het onzichtbare gevaar van het Covid-19 virus ontwricht onze samenleving. En wij maar denken dat het leven maakbaar is en dat we ‘in control’ zijn. Niets is echter minder waar. Persoonlijk ken ik nog niemand die geveld is door het virus, maar waarschijnlijk duurt dat niet lang meer. Angstvallig heb ik me vanochtend weer een pad door de supermarkt gebaand. Ik merkte zelfs dat ik bij het passeren van andere klanten mijn adem even in hield. Mijn vrees is groot. Deels is deze veroorzaakt door de enorme media aandacht die het virus krijgt. Hoe goed de media het ook bedoelen, het effect van al dat nieuws over het virus veroorzaakt toch een soort massahysterie, een nocebo-effect. In 2016 was er in Portugal een soapserie op tv waarbij (in de serie) mensen via het beeldscherm door een mysterieus virus besmet konden raken. Honderden kinderen die de soapserie volgden, kregen verschijnselen zoals die in de serie verzonnen waren. De symptomen bij de kinderen waren echt, maar de oorzaak was uiteraard geen virus, maar massahysterie. De manier waarop we ons tegen deze ongemerkte beïnvloeding kunnen verzetten, is door gedoceerd en uit betrouwbare bronnen de informatie tot ons te laten komen. En tja, het leven is niet maakbaar. Er dienen zich steeds nieuwe - vaak onverwachte - omstandigheden aan, waartoe wij ons dan weer zo adequaat moeten verhouden.
En dan de cijfers. Die kunnen ons ook gek maken. Het is goed om te weten dat er bij een epidemie of pandemie een beperkt aantal parameters een rol speelt, te weten:
1. het aantal besmette mensen; Dit getal kent een grote onzekerheid, omdat niet alle mensen met symptomen getest worden, laat staan geregistreerd. De oorzaak hiervan is dat het aantal testsets beperkt is.
2. het sterftepercentage; sterftepercentage = (aantal overledenen / aantal besmette mensen) x 100% Er geldt zowel voor de teller als voor de noemer een grote onzekerheid, dus het rondzingende percentage van 2% moet met een flinke korrelzout genomen worden.
3. de verspreidingsfactor; Soms wordt ook het woord besmettelijkheid gebruikt. Als deze factor groter is dan 1, dan worden er nog steeds meer mensen besmet, immers elke besmette besmet zelf meer dan één ander persoon, waardoor het aantal besmettingen dus toeneemt. Als de factor kleiner is dan 1, dan is de epidemie op haar retour.
4. de verdubbelingstijd; Het tempo waarmee het virus zich verspreidt, bepaalt hoe groot de verdubbelingstijd is. Bij een grote verdubbelingstijd verspreidt het virus zich dus langzaam.
Betrouwbare cijfers zijn te vinden op de website van het RIVM en op de site van de WHO, maar realiseer je dat de cijfers een grote onzekerheid bevatten en dat deze altijd na-ijlen op de actualiteit.