(overgenomen uit 'Volg het witte konijn' van Philipp Hübl)
Het Coöperatieprincipe is het stilzwijgend en automatisch aanvullen van de ander. Men veronderstelt hierbij dat iedereen de volgende uitgangspunten hanteert tijdens het communiceren.
1. Men is informatief
2. Men spreekt de waarheid
3. Men zegt alleen relevante dingen
4. Men drukt zich helder en eenvoudig uit
Voorbeelden
a) Een chauffeuse zegt tegen haar bijrijder: ‘De tank is bijna leeg.’ Ze laat daarbij weg: ‘We moeten nu tanken, want anders kunnen we niet verder rijden.’ De bijrijder antwoordt: ‘Voorbij de volgende kruising is een pompstation.’ Hij laat daarbij weg: ‘Daar kun je tanken.’
b) Een man spreekt een vrouw aan in een bar: ‘Hoe vind je de muziek?’ Ze antwoordt: ‘Vreselijk, maar mijn vriend is er helemaal weg van.’ Met die toevoeging overtreedt ze het hoofdbeginsel van relevantie. De man interpreteert deze ‘overtreding’ als een toespeling: ‘Ik ben al bezet, dus je hoeft niet iets te proberen.’
c) Op een getuigschrift staat: ‘Hij was altijd punctueel en onberispelijk gekleed.’ Dat komt eigenlijk neer op: ‘Al het andere was een ramp.’
d) Ik vraag iemand: ‘Weet u waar het station is?’ Hij antwoordt: ‘Ja’ en vervolgt zijn weg.
Onze interpretatiemachine werkt daarbij zo efficiënt dat veel grammaticale fouten, versprekingen en onvolledige zinnen ons niet eens opvallen, zelfs niet onze eigen fouten en vergissingen. Zlesf asl ed mekedlkiknesr zjin vewrissedl.