Het zal niemand ontgaan zijn, dat op 3 november 2020 de Amerikaanse verkiezingen plaats zullen vinden. Omdat ik nogal bezorgd ben over een mogelijk tweede termijn van Donald Trump (ofwel ‘the chosen one’, zoals hij zichzelf noemt), ben ik me inhoudelijk gaan verdiepen in de programmatische verschillen tussen de Republikeinen (rood) en de Democraten (blauw). Tegelijkertijd moest ik me verdiepen in de Amerikaanse democratie, want deze wijkt nogal af van de Nederlandse. Omdat ik een exacte achtergrond heb, ben ik zeer gecharmeerd van het onderstaande schema dat ik op Wikipedia vond.
(legislation = wetgeving, enfranchised = stemgerechtigd, approves = keurt goed)
Amerika bestaat uit 50 staten en elke staat is vervolgens onderverdeeld in districten. Het aantal districten is afhankelijk van het aantal inwoners van elke staat. Zo heeft Californië 55 districten en heeft Nebraska er slechts vijf. Het congres bestaat uit 538 leden, waarvan:
100 senatoren (twee per staat; worden rechtstreeks gekozen)
435 afgevaardigden (één per district; wordt rechtstreeks gekozen)
3 bestuurders voor het district Washington DC (worden rechtstreeks gekozen)
Het moge duidelijk zijn dat het stembiljet in Amerika nogal afwijkt van dat in Nederland. Een stemgerechtigde Amerikaan moet ongeveer 20 keuzes invullen. Per staat wordt er een aantal kiesmannen aangewezen, dat ongeveer gelijk is aan de som van het aantal afgevaardigden en senatoren van die staat. Alle kiesmannen tezamen vormen het kiescollege.
De president wordt gekozen volgens het meerderheidsstelsel per staat met het principe first-past-the-post ofwel the winner takes all. Als een presidentskandidaat meer dan 50% van de stemmen krijgt in een staat, dan stemmen alle kiesmannen van die staat op die kandidaat. In 25 staten zijn ze dat ook verplicht en in de overige 25 staten is dat ‘usual tradition’. Zo kan het gebeuren dat de kandidaat met het minst aantal stemmen, toch de meeste kiesmannen achter zich krijgt en dus president wordt. Voorbeeld:
Presidentskandidaat X wint de verkiezingen, omdat hij 7 kiesmannen heeft gewonnen, terwijl kandidaat Y de meeste kiezers heeft. Het aantal kiezers in dit voorbeeld is uiteraard fictief. Bij de verkiezingen op 3 november gaat het om de volgende kandidaten.
Het aanzien van de presidentiële waardigheid heeft door de niet-door-kennis-gehinderde Trump een behoorlijke deuk opgelopen. Als een olifant door de porseleinkast heeft hij veel schade berokkend aan bijvoorbeeld de vele internationale samenwerkingsverbanden. Zijn wispelturigheid en leugens hebben geen goed gedaan aan het aanzien van dit ambt. Het enige waar hij goed in is, is het trekken van publiciteit. Vooral zijn tienduizenden tweets hebben daar aan bijgedragen.
Een groot deel van zijn achterban wil zich coûte que coûte aan de voorbije morele waarden blijven vasthouden, terwijl de Democraten op tal van beleidsterreinen de samenleving willen veranderen, socialer willen maken. Een lijstje van debat onderwerpen is dan gauw gemaakt. De Democraten zijn over het algemeen voorstander van:
een Green New Deal De Amerikaanse New Deal was een omvangrijk sociaal en economisch hervormingsprogramma van de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt om de Verenigde Staten uit het slop van de Grote Depressie te trekken (1932). Na de coronacrisis zal de economie wederom uit het slop getrokken moeten worden, vandaar het voorstel van een ‘Green New Deal’. Deze ‘deal’ is hard nodig, omdat de infrastructuur in Amerika in de laatste decennia enorm verwaarloosd is. Bovendien zijn enkele tientallen miljoenen werknemers tijdens de coronacrisis werkloos geraakt en deze mensen krijgen veelal geen uitkering. Er is behoefte aan meer werkgelegenheid. Deze ‘deal’ zou Amerika dus in twee opzichten een goede ‘boost’ geven.
radicaal schrappen van studieschulden Voor studenten uit een arm milieu zit er niks anders op dan met geleend geld te studeren. Hierdoor beginnen ze hun carrière met een enorme schuld, waarvan het nog maar de vraag is of ze deze voor hun dood hebben afgelost. Het beperkt hen enorm in het opbouwen van hun toekomst. Ten gevolge van de coronacrisis is het zelfs nog maar de vraag of ze na hun studie een baan kunnen vinden.
betaalbaar onderwijs Momenteel is de mogelijkheid om te gaan studeren niet voor iedereen gelijk, omdat het eenvoudigweg voor ouders van veel jongeren te kostbaar is. Het systeem discrimineert dus: kinderen van rijke ouders en jongeren met een sporttalent (die krijgen immers een beurs) worden zonder meer toegelaten op universiteiten, maar kinderen van niet-rijken moeten zich eerst zwaar in de schulden steken.
immigranten toelaten Ten gevolge van de armoede in landen als El Salvador, Honduras, Guatemala en Mexico, wagen jaarlijks honderdduizenden mensen het er op om in Amerika een beter bestaan te gaan opbouwen. Omdat de federale grenspolitie al deze vluchtelingen als criminelen beschouwt, zitten de gevangenissen in de grensstreek bomvol. De Democraten willen het illegaal oversteken van de grens decriminaliseren. Bovendien willen zij niet dat mensen zonder papieren die al jaren in Amerika wonen, worden uitgezet.
legaliseren van vroege abortussen Ongeveer 75% van de Amerikaanse bevolking is tegen abortus. Een groot deel van de Democraten staat dan ook op het ‘pro-life’ standpunt, maar de presidentskandidaat van de Democraten, Joe Biden, rekent abortus zelfs tot de ‘essentiële gezondheidszorg’. Prominente Democraten hebben Biden dan ook opgeroepen om zijn standpunt ten aanzien van in ieder geval late abortussen (dat wil zeggen na twintig weken) te wijzigen (in tegen).
strengere wapenwetten De Democraten zijn voor alle vormen van inperking van wapenbezit, maar dat is een harde dobber. Republikeinen blijven zich namelijk beroepen op de grondwet. Het tweede amendement van de grondwet, dat op 15 december 1791 werd toegevoegd, verbiedt namelijk de overheid om het natuurrecht op het bezitten en dragen van wapens te schenden. De Democraten vragen zich echter af hoeveel rouwende vaders en moeders van slachtoffers van wapengeweld er nodig zijn om een wetsverandering af te dwingen.
nationaliseren van gezondheidszorg Aangezien in Amerika alles draait om onafhankelijkheid, is medische zorg primair een verantwoordelijkheid van elk individu. Velen zijn echter via hun werkgever verzekerd tegen ziektekosten. De mensen met een privépolis krijgen onder Obamacare een subsidie (vergelijkbaar met de zorgtoeslag in Nederland). Trump is het nog niet gelukt om een alternatief stelsel in te voeren, dat een streep zou zetten door de Obamacare. De Democraten zijn hier niet rouwig om. Zij willen dit beleid immers graag consolideren.
weer aansluiten bij het klimaatakkoord van Parijs Ook al heeft Trump de USA officieel teruggetrokken uit dit klimaatakkoord, wil dat niet zeggen dat heel Amerika er lak aan heeft. Ongeveer de helft van alle staten omarmt de beleidsagenda van dit akkoord namelijk nog steeds. Ook de CEO’s van veel grote bedrijven realiseren zich de ernst van de klimaatverandering en zijn derhalve bezig met een transitie naar verduurzaming van hun bedrijven. De Democraten juichen dit toe.
Trump komt echter niet verder dan het belachelijk maken van deze progressieve agenda. Hij waarschuwt het volk voor al deze linkse fascistische ideeën. Ook de demonstraties van Black Lives Matter doet hij af als een protest van linkse relschoppers, zonder enig begrip te tonen voor de vele vreedzame demonstranten die niets anders willen dan een menswaardiger Amerika. Nee, zijn antwoord is ‘law and order’ en ‘loot and shoot’. Trump zette zelfs de federale politie in om rust in een stad als Portland te herstellen. De lokale autoriteiten waren daar woedend over.
De demografie in Amerika is rap aan het veranderen en dan met name qua afkomst en geloofsovertuiging. Zoals het er nu naar uit ziet, zijn de blanke mensen vanaf 2045 in de minderheid. Op dit moment is dat al zo onder de jongeren tot 18 jaar. En de conservatieve ideologie die, nauw samenhangend met het fanatieke geloof van de rechtse Amerikanen, heeft te lijden onder de ook in Amerika ophanden zijnde secularisatie. Jongeren zijn minder gelovig dan hun ouders en willen een socialer Amerika met minder ongelijkheid tussen arm & rijk, minder geweld en meer tolerantie ten aanzien van individuele verschillen. Het tijdperk van de moraliserende religieuze dominantie lijkt daarom spoedig ten einde te komen. Ik hoop dat de Democraten deze verkiezingen gaan winnen, maar ik had wel graag een jongere presidentskandidaat gewild.
Deze ‘post’ is mede gebaseerd op het boek ‘Amerika na Donald Trump’ van Charles Groenhuijsen (2020). Uiteraard valt er nog veel meer over de verkiezingen te schrijven, maar dit is een blog en geen boek (haha).
Comments